کد مطلب:50044 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » قرآن

جايگاه تفكر و تعقل در قرآن چگونه است؟

{Tجايگاه تفكر و تعقل در قرآن T} 1- قرآن كريم به اشكال مختلف جايگاه بلند متفكران و دانشمندان را تذكر داده است: {V(زمر/9)V} {V(مجادله/11)V} {V(زمر/18)V}. 2- انسان را به تفكر در آفرينش و تفكر در خودشان دعوت كرده است: {V(آل عمران/191)V} {V(روم/8)V}. 3- در بسياري از آيات، بدون اين كه صريحاً مردم را به تفكر دعوت كند، استدلال عقلي مي آورد؛ و بدون اين كه اعتبار تعبدي خود را لحاظ كند با منكران احتجاج مي كند: {V(هود/35)V} {V(انبياء/22)V} {V(مؤمنون/91)V}. 4- در تشريع احكام الهي، در بسياري از موارد فلسفه احكام را بيان مي كند، تا مردم از روي بينش، از آن تبعيت كنند: {V(عنكبوت/45)V} {V(بقره/183)V} {V(مائده/6) V}{V(مائده/91)V} {V(طه/14)V}. 5- در ده ها آيه نشانه هاي خود را به غرض به تفكر واداشتن مردم بيان مي كند. تعابيري چون: ({A{/Bلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ {w32-33w}{I7:176I}*/}، {/Bلَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ {w30-31w}{I2:219I}*/}، {/Bأَ فَلا تَتَفَكَّرُونَ {w30-32w}{I6:50I}/}، {/Bلِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ {w45-46w}{I10:24I}*/}A}) و يا تعابيري چون: ({A{/Bأَ فَلا تَعْقِلُونَ {w12-14w}{I2:44I}*/}، {/Bأَ فَلَمْ تَكُونُوا تَعْقِلُونَ {w7-10w}{I36:62I}/}، {/Bلَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ {w11-12w}{I2:73I}*/}، {/Bإِنْ كُنْتُمْ تَعْقِلُونَ {w30-32w}{I3:118I}*/}، {/Bلِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ {w51-52w}{I2:164I}*/}، {/Bأَ فَلا يَعْقِلُونَ {w7-9w}{I36:68I}/}A}) كه هر يك از آنها چندين بار تكرار شده است. مطالعه اين آيات دو مطلب را به ما آموزش مي دهد: اول: اسلام بر خلاف آنچه درباره مسيحيت گفته مي شود انسان را به تفكر و تعقل دعوت مي كند و ايمان را بر پايه آن مي داند. دوم: موضوعاتي را كه از ديدگاه قرآن شايسته تفكرند بيان مي كند. شما مي توانيد با مطالعه آيات مذكور پي ببريد كه قرآن تفكر در چه موضوعاتي را توصيه كرده است. اين موضوعات را مي توان از ديدگاه قرآن به دو بخش كلي تقسيم كرد به نام: 1) آيات انفسي (خودشناسي) 2) آيات آفاقي. كه عبارت است از: جهان شناسي، تاريخ شناسي و آگاهي از سنن و نظامات الهي در طبيعت تاريخ، فرجام شناسي، راهنماشناسي، راه شناسي و غايت همه اين امور «خداشناسي» است. {Tروش تفكر: T} قرآن كريم روش تفكر صحيح را به طور كلاسيك به انسان آموزش نداده است زيرا انسان ها به فطرت خود قادر به تفكر هستند. منطقي ها تفكر انسان را داراي دو عنصر اساسي مي دانند: 1- مواد تفكر: يعني دانسته هايي كه انسان از قبل آموخته است و مي خواهد توسط آنها به مطالب جديدي دست يابد. 2- شكل تفكر: يعني چينش و نظمي كه متفكر به آن دانسته هاي قبلي خود مي دهد تا به طور صحيح به نتيجه برسد. مثلاً انسان از قبل به دو قضيه علم دارد (بعضي از مصاديق الف ب است) (همه مصاديق ب ج است) او از كنار هم قرار دادن اين دو قضيه به صورت قهري نتيجه خواهد گرفت كه (بعضي از مصاديق الف ج است (ولي نتيجه نمي گيرد كه (همه مصاديق «الف» و «ج» است) در علم منطق، ارزش علمي انواع مواد تفكر و چينش هاي مختلف در شكل تفكر مطرح شده است.